تاریخ تخته نرد 

با سلام خدمت کاربران گرامی

اگر حوصله مطالعات اضافی را ندارید میتوانید مستقیما وارد قسمت فروشگاه سایت شوید و دنیایی از تنوع و رنگ و زیبایی را ببینید.

با تشکر

قبل از هر چیز لازم است بدانیم که قدیمی ترین تخته ها در خود مناطق کرد نشین یافت شده است. در مناطقی که در گذشته اقوام مختلفی همچون سومری ها، گوتی ها، لووی ها، هیتی ها، هوری ها، سراسی ها، کاشی ها، میتانی ها، مانا ها، مادها، ایلامی ها و … زندگی می‌کردند. اما بحث اصلی اینجا خود تخته نرد میباشد. که بیشتر به آن می‌پردازیم.

ابتدا اطلاعات اندکی راجع به سومریان و سپس در مورد اکتشافات باستانی این مناطق که به تخته نرد مربوط می‌شود، می‌پردازیم.

سومریان” از قدیمی ترین اقوام جهان بوده اند كه حدودا در 4500 (ق. م) در نواحی جنوبی  بین النهرین (کردستان عراق امروزی) زندگی میكردند. حکومت سومریان را میتوان به دو دوره تقسیم کرد، دوره قبل از روی کار آمدن اکدی ها و دوره بعد از اکدی ها. خود اکدی ها که حدود صد سال بر منطقه حکمرانی می‌کردند به همان زبانی صحبت می‌کردند که مردم منطقه صحبت می‌کردند. گوتی ها که خود را وارثان سومری ها می‌دانستند با شکست دادن اکدی ها دوره دوم حکومت سومریان را آغاز نمودند. در سال ١٩٢٠ “سر لئونارد وولی” باستان شناس انگلیسی كاوش ها و اكتشافات خود را در شهر “اور” كه به نوشته تورات، ”زادگاه حضرت ابراهیم” بوده است، آغاز نمود. برای ادامه جزئیات قدیمی ترین تخته نرد جهان با فروشگاه تخته نرد حسینی همراه باشید.

در مقبره سلاطین این شهر كهن، پنج نوع آلت بازی كه شبیه تخته نرد امروزی بود كشف كردند. این آلات و ادوات را از چوب ساخته بودند. روی آنها را با صدف، استخوان، لاجورد و گل سرخ و رنگ پخته، منبت كاری كرده بودند و همچنین با گلهای ریز مزین شده بودند. البته تصویر آن تخته نردی که مربوط به 3500 سال پیش میباشد و کاملا شبیه تخته نرد امروزی است، متاسفانه یافت نمی‌شود. این تخته از درخت چسب و عاج ساخته شده است که به محض دستیابی به تصاویر آن در اختیار دوستان قرار می‌گیرد.

كمی بعد از اكتشافات “سر لئونارد وولی” باستان شناس دیگر، نوعی بازی مشابه آنها را در یكی از نواحی “بین النهرین”كشف كردند. این آلات و ادوات به زیبایی و ظرافت اكتشافات قبلی نبود، اما در زیر آنها چند مهره و چند آلت شبیه تاس یافتند.

تمام مهره ها چهار گوش و سیاه رنگ با طراحی گرافیک زیبا بودند كه بر روی هر یك از آن ها پنج نقطه سیاه با سنگ لاجورد نقش شده بود. مهره های دیگر از صدف های چهار گوش ساخته شده بود كه بر روی آنها تصویر حیوانات نقش شده است. چنین به نظر می رسد كه هر یك از بازیكنان می بایستی صاحب هفت مهره و شش تاس بوده باشد.

ظاهرا هزاران سال بعد، فراعنه مصر نوعی بازی اختراع كردند كه شباهتی با تخته نرد داشت. آلات و ادوات این بازی مربوط به ۴۵٠٠ سال قبل بود كه از مقبره “توتانخ آمون” -از فراعنه مصر- به دست آمده است. بر روی یكی از این ادوات بازی، نام ملكه “هاتشپوت”حك شده و دارای مهره هایی است كه بر روی آنها شكل سر شیر را نقش كرده اند. زیرا شیر را در آن دوران، سمبل و مظهر قدرت شاهانه بود. بر روی دیوار بسیاری از مقبره های مصر، نقش هائی دیده میشود كه بازی با این آلات را نشان می دهد. بنابراین، پیداست كه این نوع بازی نه تنها در خانواده سلطنتی بلكه در بین عوام نیز مرسوم و معمول بوده است.

هرچند اختلافاتی بین بازی مصریان دوران كهن، با بازی تخته نرد امروزی ما به چشم می خورد، اما مصریان نوعی دستگاه مكانیكی برای ریختن تاس داشتند كه ما از آن محروم هستیم. تاس ها را درون این دستگاه شبیه لیوان می گذاشتند و آنها را تكان می دادند و تاس ها به خودی خود بر روی صفحه یا صحنه بازی می ریخت.

مصری ها به هنگام بازی شرط بندی می كردند و برای آنكه از تقلب و تاس گرفتن جلوگیری كنند، این دستگاه را اختراع كرده بودند كه این نشانه ای از تمدن پیشرفته آنان است. یونانی ها و رومی ها هم در قرون بعد از این دستگاه در بازی های خود استفاده كردند. البته چیزی شبیه به یک کاشی مارپیچ نیز گویا کشف شده است، که آن را به جیرفت نسبت داده اند. اما در حقیقت به هر چیزی شبیه است جز تخته نرد و بازی آن. حال چرا آن را تخته نرد دانسته اند، مشخص نیست؟!

ممکن است تواریخ عجیب و غریب زیادی شنیده باشیم اما از لابلای اینها به نظر می‌رسد که بازی تخته نرد حتی از قبل از سومریان هم ساخته شده باشد و به مرور زمان کامل تر شده است. حتی اقوام بعدی بین النهرین که در میان آنها هم این بازی رواج داشته است(از جمله لیدی ها، سراسی ها و…) این بازی را از گذشتگان خود به ارث برده اند. به همین خاطر بازی‌های تخته نرد به مرور زمان تکمیل شده و بر مبنای فلسفه اهمیت اتحاد، دیگر بازی‌ها نیز بدان افزوده شده است. خوشبختانه این بازی‌ها و حکم دقیق آنها در حالات خاص، در شهر های مختلف کردنشین مانده است. از جمله بازی های فیزیا، شش و یک، محبوس(محفوظ)، سی و یک، عروس، گل بهار، ده راز و … که باز بهتر از آن اینست که این بازی‌ها، هنوز بازی می‌شوند.

که البته در مقاله انواع بازی‌های تخته نرد مفصلا به آنها می‌پردازیم. باشد تا بتوانیم ما وارثان این هنر و این بازی به معرفی و یاد دادن آنها به دیگران، گام‌های خوبی را برداشته باشیم. همیشه مشتریان محترم از روی شوخی و سر رفاقتی که با ما داشته اند، طعنه خساست را به کردها زده، که چرا شما این بازی‌ها را به غیر کرد ها یاد نمیدهید. البته همه دوستان می‌دانند، که این سخن آنها از روی شوخی بوده، و برای ترویج و آموزش حرفه ای تخته نرد به همگان احتیاج به سرمایه و همکاری زیاد میباشد، که این از عهده صنعتگران ضعیف و ناتوان این حرفه برنمی‌آید. باشد روزی که بتوان به کمک تکنولوژی روز به خواسته این دوستان جواب داد.